اوقات شرعي

رونـق تجـارت  در  بـارفـروش

 
بـابــل ( بـار فـروش ) در قـديم  مركـز خـريد و  فـروش كـالاهـاي  شهـرهاي مختلـف  اطراف  و  مسيــر تجـاري  كـالاهـاي روسي  بود .  رضـاقلي ميـرزا  در  مسافـرت خود بـه  خـوارزم  دربـاره  بـارفـروش ( بـابــل )  مي نويسـد :  بـارفـروش  در  قـديـم دهي  بوده است  و  کـالاهايي  كـه  بـا كشتي  از حـاجي ترخـان  بـه  بنـدر مشهـدسر  مي آوردند  بـه  آن آبـادي  حمـل كـرده  و  مي فـروختـه اند ،  لهـذا  نـام  اين قـريـه  بـارفـروش ده  شد  و  بتـدريج  جمـاعتي از  تجـار  در آن ساكـن شدند  و  قـریـه  آبـاد  شد .
يكي از  سيـاحـان فـرنگي  كـه  در سـال 1260 هجـری قمـری  از  بـابــل  دیـدن  كـرده است  در مـورد  بـازارهـاي این شهـر  چنیـن  می نویـسد :  بـازار  اینجـا  خیـابـانی صـاف  و  مستقـیم  است  ،  نــه  فـراوانـی نعـمت  دارد  و  نــه  زیبـائي منظـر  ،  چهـارصـد  تـا  پـانصـد  دكان  دارد  كـه  هفتـاد دكـان  آن  اجنـاس اروپـایی  و  محلی  می فروشند .  تعـداد  تجـار  شهـر  بـالـغ  بـر  یکـصـد  نفـرند .   تجـار  اینجـا  نسبت بـه  تـاجـران  سایـر  شهـرهـای ایـران  كـم  مـایــه تـر  می باشند . 

 

 در زمـان  نـاصـرالـدیـن شـاه قـاجــار  ، شهـر بـابـل  دارای  12 كاروانـســرا    در  اطـراف بـازار  بــوده است .

 كاروانســرا هـاي  قـديمي   بـابــل

بدلـيل  اهمـيـت تجــاري  كــه  بــارفـروش  از  قـديـم  داشت ،   كـاروانســراهـاي  متعـددي  در  اين شهــر  ايجـاد  شد  كـه   دفـاتـر تجـاري  و   محـل  انبـار  برخي  از  كـالاهـا  در  كـاروانسـراهاي مستقـر  در  بـازار  بـوده است  كـه   متـأسفـانـه  امـروزه  تعــداد كثيـري  از  آنهــا  ويـران  گـرديـده   و    از  بيـن  رفـتـه  است .

بـه گـواه  تـاريـخ ،  بـابــل  بعـنوان  يک مـرکـز  تجـاري  کـه  داراي  کارونسـراهـا  و  دکان‌هـاي معـتبر  بـوده ‌است ،  تـوجـه  نـاصرالـدين شاه  را  هنـگامي کـه  وي  در حـال  انجـام  دوميـن سفـر خود  بـه  مـازنـدران  بـود ،  جلـب  کـرده .  وي  در  سفـرنـامـه خود  نـوشتـه ‌است  :  شهـر بـارفـروش  از  بـلاد معـظمـه  مـازنـدران  و  پـُر جمعـيت  و  مـرکـز تجـارت  شـده‌ است ،  کاروانسـرا  و  دکاکـين معـتبره  دارد ...! 

 

كاروانسـراي قـديمـي  شاه عبـاسي   -   مـركـز شهـر

 

بـرخی  از  کاروانسـرا هـای  تـاریخـی  شهـرستـان  بـابــل  :

 1 -   کاروانسـرای  شـاه عبـاسی

2 -    کاروانسـرای  امیـن المـُـلک

3 -   کاروانسـرای  ملـَـک  (  در سال 71  بر اثـر آتش سوزی  قسمتی از آن  ویران گردید )

4 -   کاروانسـرای  معتــمد  (  در محلـه  چهـار سوق )

5 -   کاروانسـرای  حضــرت   (   در محلـه  چهـار سوق )

6 -    کاروانسـرای  سـه راه چـال  ( در محلـه  چهـار سوق )

7 -   کاروانسـرای  قیصـریــه  (   در محلـه  چهـار سوق )

8 -   کاروانسـرای  حـاج محـّمد حسن  (  در محلـه  بـازار )

9 -   کاروانسـرای  ارس   (  در محلـه  بـازار )

10 -  کاروانسـرای  حـاج علیـرضا بلـورچی    (  در محلـه  بـازار  )

11 -  کاروانسـرای  لعــلی  (  در محلـه  بیسر تکیــه  )

12 -  ککاروانسـرای  حـاج علی اکـبر سبـزعلیـان  (  در محلـه  شهــداء  )

13 -  ککاروانسـرای  شهمــیری  (  سه راه   مسجـد جـامع )

14 -  کاروانسـرای  حـاج محـمدعلی ایمـانی  (   سه راه  فـرهنـگ  )

15 -  کاروانسـرای  داداش پـور   (  سـه راه  فـرهنـگ )

16 -  کاروانسـرای  پلنــگ   (  در محلـه  سبـزه میــدان  )

17 -  کاروانسـرای  حـاج کـریم کـریمی  ( در محلـه  چهـار سوق )

18 -  ککاروانسـرای  حـاجی طالبــیان   (  در محلـه  اُجـابـُن )

19 -  کاروانسـرای  مفتخـر الممـالک  (  شهـریار پـوری  فعـلی )

20 -  کاروانسـرای  دقیــق  (  در محلـه  سنـگ پـُل  )

21 - کاروانسـرای  سید حسن مـولانـا  (   محل  اختفـای  میـرزا رضا  کــرمانی  قبـل از  

          تــرور  نـاصرالـدین شـاه  ،  اکـنون  این کاروانسـرا  بـه  پـاساژ  تبـدیل  شده است  )

        

 پـاسـاژ بـزرگ   شهـریــار   -   مـركـز  شهـر

 

 

 
قلعــه ‌هـای  قـدیـمـی   بـابــل

 

قلعــه ‌هـای قـدیمی  بـابــل   عمـومـاً  در  منطقـه بنـدپی  واقـع  شده‌انـد .  زیـرا  مـوقعـیت خـاص  جغـرافیـایی  منطقـه  همیشـه  پنـاهـگاه منـاسبی  بـرای  شخصـیت‌های سیـاسی  بـوده  است .  اكثـر  این قلعــه ‌هـا  بـه  دوران  پس از  اسـلام  تعلـق  دارنـد .

 قلعــه  فیـروزجـاه
قلعـه‌ فیـروزجـاه  در  39 کیلـومتـری  جنـوب شهـرستـان بـابــل  در وسـط جنـگل  واقـع شده است  و  از معـروف‌تـریـن قلعـه‌هـا  در گـذشتـه بـوده است .  چنـانکـه  میـرتیمـور مـرعشی  گفتـه است :  " قلعـه فیـروزجـاه  از مشـاهیـر آن ولایـت بـود "  و  در سرتـاسر ایـن کتـاب  از آن  نـام بـرده شده است .
ایـن قلعـه  تحـت تصـرف امـرای مـازنــدران بـود و  گاهـی آن را  بـعنـوان  زنـدان  بـرای مخـالفیـن خـود  استفـاده می‌کـردنـد .   بـعنـوان مثـال  همـان کتـاب گفتـه است :  " آقـا میـر سلطـان مــراد ... !!  میــرعلـی را  در قیـد سـلاسـل    در آورده  بـه قلعـه فیـروزجـاه  فـرستـاده "  و  در جـای دیگـر  آورده است :
       فـرستـاد نـامــه  بـر  قلعـــه‌دار          کـه آن نـوجـوان را بـه نـزد  مـن آر
        در افتـاد شـادی بــه فیــروزجـاه         کـه یـوسف بـرون آمـد از  قعـر چـاه

زمـانی ایـن قلعـه را بـه عنـوان محـل خـزانـه حکـومتی استفـاده می‌کـردند ،  دلیلـش هـم ایـن بـود کـه  از نظـر استـراتـژیکی در نقطـه‌ای واقـع شده  کـه  بـا وسـایـل آن روزگار  دستیـابی بـه آنجـا مشـکل بـوده است .
چنـانکـه  کتـاب مـزبـور تـوضیـح داده ،  زمـانی کـه یکی از امـرای مـازنــدران  خـواستـه آنجـا را  فتـح کنـد ، چـون یکی از مخـالفینـش بـه آنجـا پنـاه بـرد ،  بـه حیلـه‌هـای فـراوان متـوسل شد و  عـاجـز مـاند .  لـذا  از قـوای قـزلبـاش درخـواست کمـک کـرد   و  سـرانجـام  بـا مسـدود کـردن  آب قلعــه  تـوانست  اهـل قلعـه را بـه ستـوه  آورده  و  آنهـا را وادار بـه تسلیـم نمـوده  و  قلعـه را  فتـح کنـد کـه  تـاریـخ آنرا  روز پنـج‌شنبـه  24 ربیـع‌الثـانی  سـال 987 هجـری قمـری   ذکـر کـرده است  و غنـایمی را  کـه  از آنجـا  بـدست می‌آیـد  بـه ایـن صـورت  شـرح می‌دهنـد :  " نقـد  و  جنـس  شصـت هـزار تـومـان ،  سـوای کتـابخـانــه   مملـو از  کتـاب‌هـای نفیـس کـه  میـرسلطـان مـرادخـان  تحصیـل نمـوده بـود "
اکنـون  ایـن قلعــه  بـه صـورت مخـروبـه‌ای  در میـان جنـگل  بیش نیسـت  و  اکـثر مـردم منطقـه  اصـلاً نمی‌داننـد  در کجـا  بنـا شده است  و  از آن  فقـط اسمـی  بـه یـاد دارنـد .  

آنچـه کـه  در روی زمیـن بـوده را  از بیـن بـرده‌انـد  و  متـاسفـانـه  آجـرهـا و سفـال‌هـایش را  بـه روستـاهـای اطـراف  حمـل کـرده  و  از آن  مـریضخـانـه سـاختنـد ،  فقـط  آب انـبار قلعـه  و  یک بـرج نیمـه خـراب  و  قسمـت‌هـایی کـه  زیـر زمیـن بـوده  بـاقی مـانـد  و  روی زمیـن  جـز سفـال‌هـای شکستـه  و  سنـگ‌هـا  اثـر دیگـری  دیـده نمی‌شود ...!

 

قلعــه قـديمـي   فیــروز جـاه   -    بنـدپـي  بـابـل

قلعــه  پیــروزی
این قلعــه  كـه  بــه  قلعــه  فیـروز شـاه  نیـز  معـروف  بـوده است  در  بنـدپی  و  در  كنـار سجـادرود و  بر بـالای كـوه  واقـع  بوده است .  قـدمت این قلعــه  بـه  پیش از  قـرن دهـم  می‌رسد .  اين قلعــه  كـه  بـه مـرور زمـان  متـروك  شده بـود  در حـدود سال  939 شمسی  در عهـد شاه طهمـاسب صفـوی  تـوسط  یكـی از  اعضـای  خـاندان مـرعشی  بـه نـام  میـرعلی خـان  تعمیـر  و  از نـو  آبـاد  شد .   در عهد  سلطان محمد خدابنده   قلعه پیروزی   توسط سلطان  مـرادخان  فتـح شد .   میـرعلی خـان   مدتهـا  بعـد ، پس از  کشاکـش  فـراوان  آن  را  از  میـرزاخـان  پسر  سلطـان مـرادخـان   پس گـرفت .  پس از  فتـح  قلعــه  كتـابخـانــه‌  آن  را  كـه  مملـو  بـوده  از  كـتب نفیـس خـطی  ،  تمـام  را  سیـاهـه كـرده  و   بـه  درگاه  سلطـان محمـد خـدابنـده  فـرستـادند .

قلعــه  جـخــرود
این قلعــه  در  لمسـو كـلای  بنـدپی  واقـع است  و  بـه  مـوزی كتی  شهـرت دارد .  این  قلعــه  در  زمـان  نـاصرالـدین شاه  قـاجـار   پـا برجـا  بوده  است .  ساختمـان  آن  از  گـچ  و  آجـر  ساختـه  شده بود  و  حمـام  و  حـوضی  نیـز  در آن  وجـود  داشتـه است .

قلعــه  كــتی
قلعــه كـتی  در  میـان  دهكـده ‌ بـُزرود پی  و  شـانـه تـراش  بنـدپی  واقـع است .  این  قلعـه  كـه  در  گـذشتـه  بــه  قلعــه  شـرك  معـروف بـوده ،  اكنـون  زیـر خـاك  مـدفـون است .

قلعــه  تـوجــی
ایـن قلعـه  كـه  در واقـع  شهـركی  آبـاد  بـوده است  در  منـابـع  بـه صـورت   تـُـرجی  ،  تـُرنجـه  ، ‌ تـُـژیـر   نیـز  ضبـط  شده است .   بــه قــول  مـؤلـف  حـدودالعــالم  ،  تــُوجی  قـدیمي تـرین  شهـر مـازنـدران  بـوده است .   بنـای  این شهـر  كـه  شهـری  سـاسـانی بود  و   پیش از  آن  تـوران جیـر  خـوانـده می‌شد  ،  سرانجـام  بـا  قلعـه‌اش  تـوسط  تیمـور لنـگ  در 880 هجـری قمـری  ویـران شد  و  دیگـر  اثـری  از آن  بـاقی نمـاند .   اكنـون  بـرخی  محـل  آن را  در  روستـای  ابـوالحـسن‌كلا  (  در جنوب بـابــل  )   و   بـرخی دیگـر  در  نـواحی  اطـراف  شمـال بـابــل  می‌داننـد .

  

قلعــه قـديمـي  تـوجــی   -    گتــاب  بـابـل

 

بـرخی  از  قلعــه‌هـای  تـاریخـی  شهـرستـان بـابــل  :

-  قلعـه  ‌كـوپی سـرا    در حـوالی  روستـای  كـوپی‌سـرای  بنـدپی   

-  قلعـه  عمـوان    بـر فـراز كـوهی  در  حـوالی   روستـای عمـوان  بنـدپی

-  قلعـه  خوشـرود پی   در  نـزدیـكی  روستـای  خـوشـرودپی

-  قلعــه  كـش    در غـرب   روستـای  سـوتـــه

-  قلعـه  ولـوكـلا    در  روستـای  ولــوكـلا

-  قلعـه  پیـل پـاهـان    بیـن  روستـای  نشـل   و   لــزور  بنـدپی

-  قلعـه  لمسـركـلا    در  دو  فـرسنـگی   روستـای  شیـخ مـوسی

-  قلعـه  پـا قلعــه    در  یـك  فـرسنـگی   روستـای  لمسـوكـلا

-  قلعـه  مـرزنــاك    در  حـوالی  روستـای  مـرزنـاك   و    گـرد رودبـار

  از  ایـن  قلعــه‌ هـا  جـز  تلـی  از  خـاك  اثـری  بـاقـی  نمـانـده  است .

 

   

قلعــه قـديمـي   پـيـل پـاهـان   -    بنـدپـي  بـابـل

 

 

 

ادامــه مطـلـب . . . !